قبل از شروع بحث بهتر است سابقه تاریخی اقتصاد ایران از دوران قاجار یک دفعه مرور کنیم ایران در دوره قاجار عمدتا" ایران یک کشور با اقتصاد کشاورزی و صنایع محلی و دستی اداره می شد .
یک کشور با اقتصاد نسبتا خود کفا تولید کننده گندم جو و غلات و صنایع محلی بوده حتی صادر کننده گندم و جو بوده و سالیانه مقدار گندم و حبوبات خود را به کشورهای همجوار می فروخته پس از باز شدن پای انگلیس به ایران این معادله دچار مشکل شد انگلیس سعی می کرد ایران به یک وابسته سیاسی و حتی اقتصادی و مکمل اقتصاد خودش تبدیل کند لذا تلاش داشت مانند هند ایران به فروشنده پنبه و چای تریاک تبدیل کند
انحصار بازرگانی در بوشهر و جنوب ایران به دست اندازی اقتصادی تبدیل کنند آنان نیاز داشتند که کارخانه های نساجی خود را با پنبه ارزان و شرکت های چای سازی خود با سرگل چای ارزان ایران و هند تغذیه کنند از سمت دیگر برای نفت ایران نقشه های طلایی کشیدند و زمامداران خام قاجار هم کم بیش تسلیم شدند غافل شدند
بدین ترتیب فاجعه های قرارداد دارسی 60 ساله و قحطی های مصنوعی ایران رقم خورد خروج میلیونها تن غلات از کشور نتیجه این تلاش ها بود این قحطی ها موجبات فقر شدید در ایران شدند و تلفات عظیمی رقم زدند آمار بین 9 میلیون تا 21 میلیون نفر متغیر است همانطور که در هند تا 165 میلیون و بنگال 4 میلیون تلفات ثبت شد. هند و بنگالی که تولید کننده بزرگ برنج و گندم بودند از قحطی ایجادی انگلیسی تلفات تاریخی عطیمی دادند.
انگلیس در هر جامعه ای وارد شد دو پیگرد داشت اول نابود کردن اقتصاد محلی و خودکفایی غذایی دوم وابسته کردن اقتصاد آن جامعه به مکمل اقتصاد انگلیس و غرب هندی بایستی فاستونی انگلیسی می پوشید و هزینه شرکت های انگلیس تامین کند اینجا بود که گاندی با شعار پوشیدن کرباس هندی مبارزه خودش را شروع کرد.
گناه مصدق این نبود که شاه را برکنار و بیرون کرد گناه مصدق این بود که داشت سیستم اقتصادی ایران عوض می کرد .
کشور ما در سالهای قبل از انقلاب به یک وابسته اقتصادی غرب تبدیل شده بود ما صادر کننده تک محصولی ( نفت خام ) بودیم و وارد کننده گندم جو و ذرت غلات همینطور مصنوعات صنعتی غرب نظیر خودرو ماشین آلات و کارخانه های مونتاژ خطی که بعد از انقلاب هم دنبال شد.
بعد از انقلاب هم کماکان ما یک وابسته اقتصادی بودیم و نفت صادر می کردیم به آمریکا اروپا و پول آن در بانکهای غربی نگاه می داشتیم و مصنوعات غربی خریده و به ایران وارد می کردیم این سیستم گردش اقتصادی سبب شد تا آمریکا بتواند تحریم اقتصادی ایران با شدت هر چه بیشتر رقم بزند در واقع صدمه پذیری ما ( تحریم پذیری ) عامل ظلم عظیم تحریمها شد.
عامل اول نفت تک محصولی بودن است در حالیکه ما قادر بودیم بعد از انقلاب خط ریل اقتصاد کشور عوض کنیم نکردیم ؟
فروش نفت خام گلوی اقتصاد ایران در مقابل چاقوی غرب قرار داد .
عامل این کوتاهی دو لبه قیچی مدیریت غرب زده و سیستم بوراکراسی غربی بود و هست.
این دو عامل هنوز شاهرگ های اقتصادی ایران در دست دارد مدیران میانی و ارشدی که هرگز راضی به واگذار کردن اقتصاد به مردم نبودند و نیستند هر دو هم ارثیه سالهای قبل از انقلاب هستند.
ما برای تبدیل نفت به مشتقات متعدد دو گره کور داشتیم اول برجهای تقطیر دوم کاتالیزورهای پالایشگاهی امروز هر دو مشکل حل شده اما سیستم دولتی فروش نفت ( شرکت های نفتی حفاری ) و مدیریت دولتی تقسیم رانت حاصل از صادرات نفت .
هر گز راضی نبوده و نیست این امتیاز و رانت عظیم 14% در صدی رها کند .
لذا همچنان دست در گلوی اقتصاد ایران مانند غرب می فشارد. نفت برای تبدیل شدن به مشتقات متعدد نیاز به واگذاری به بخش خصوصی عمومی دارد که هرگز انجام نشد. ( حتی مجوز ایجاد پالایشگاه و تبدیل نفت به مشتقات سبک تر به بخش خصوصی داده نشد نفت حریم نفوذ ناپذیر دولت باقی ماند حتی اگر هیچ بازدهی نداشته باشد و در چاه باقی بماند و منقطع شود چه بسا که در دوره احمدی نژاد چاههای واقع در دریا به این وقفه دچار شدند و هرگز به تولید بازنگشتند)
اگر نفت ایران تصفیه و فروخته شود غیر قابل تحریم است حداقل به شصت محصول تبدیل می شود.
دولتها هیچگاه اهتمام کامل نداشتند که این واگذاری انجام دهند هنوز هم نمی خواهند واگذار کنند؟
هنوز هم امیدوارند تحریمها برداشته شود و از عسل فروش و صادرات عظیم نفت سیراب شوند.
امیدی که می رود به مرگ از گشنگی تبدیل شود.
اما چرخه دوم وابستگی ما به سیستم غربی واردات کشور است بگذارید کالبد شکافی کنیم این واردات چه هستند و مقدار نیاز ما به آنها چقدر است .
متاسفانه بیش از 40 میلیارد دلار از واردات ایران محصولاتی هستند که ایران نیاز جدی به آنها ندارد این مافیای واردات است که آن را هدایت و راهبری می کند ما حتی قادریم تا 95 درصد مواد غذایی و نهاده های دامی در داخل کشور تولید کنیم .
اینجا من بحث عدم رابطه با دنیای صنعتی یا عدم رابطه اقتصادی با کشورهای دیگر دنبال نمی کنم آن بحث دیگری است که به موقع خودش لازم و مورد نیاز است .
بحث امروز محدود کردن عظیم واردات غیر ضروری برای مدیریت کردن قیمت ارز و کنترل فشار حداکثری است. محدود کردن مصرف ارز می تواند به شکوفایی داخلی منجر شود .
اگر بار 30 میلیارد دلار واردات غیر لازم از سبد ارزی کشور برداشته شود.
ما به سخت ترین شکل ممکن نفت و دیگر کالاهای مورد نیاز مردم صادر می کنیم که برویم جای آن کالای مصرفی یا لوکس وارد کنیم این چه معادله مزخرفی است که ساخته ایم نگاه کنیم به لیست واردات گمرگ در سال1401 1402 و 1403 ؟
6 میلیارد دلار خودرو های CKD برای افراد مرفه کشور چه مفهومی دارد آن هم در هنگامه تحریم که دارو 3 میلیارد دلار می خواست و تهیه نشد با دلار آزاد و گران شدن مواجه شد.
یا واردات لوازم آرایشی یا واردات پوشاک و لوازم بازی لوستر بخش دیگری از واردات ایران بوده با 5 میلیارد دلار .
ارز زیادی در سبد کشور باقی می ماند که می تواند صرف تولید و ورود ماشین آلات تولیدی شود و کشور از بحران تحریم نجات دهد. قیمت ارز در کشور تثبیت کند کاهش دهد .
سرمایه گذاری در کشور رونق بدهد همه و همه در گرو نحوه قانون گذاری و مدیریت بحران اقتصاد است که حلقه مفقوده آن درایت دولتی است.
دولتی خودش با دست خودش گلوی اقتصاد می فشارد بدون اینکه بخواهد یا موانع را بشناسد.
این دیگر در دنیا نوبر است حماقت تا آنجا که خودمان گلوی خودمان را بفشاریم.
ممکن یک نفر بگویید این مردک دارد هذیان می گوید .
بگذارید موارد زیادی ذکر کنیم که سیاستهای ما اشتباه است و خودمان داریم گلوی خودمان را فشار می دهیم اما فکر می کنیم داریم خدمت می کنیم.
1-سیستم فشار حداکثری مالیاتی درست است دولت منابع ندارد اما فشار مالیاتی باعث عمیق شدن فرار سرمایه و بسته شدن بسیاری از کسب کارها است حتی گزارش مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی هم حاکی از بسته شدن 300 هزار واحد کسبی دارد .گزارشهای فشار مالیاتی از ارزش افزوده بر تولید که نوع مستقیم به بن بست کشاندن تولید بوده و هست در سالهای دانشجویی بحث داشتیم تحت نام مزیت نسبی آنجا بحث بود اگر یک شرکت نسبت به شرکت دیگر نیم درصد مزیت نسبی بیشتر داشته باشدمی تواند در دراز مدت رقیب ورشکست کند حالا ده درصد ارزش افزوده با تولید در ایران چه می کند؟
یا مجوز های تولیدی که هنوز در کوچه بن بست سر به دیوار می فشارد؟
یا تامین مالی و تسهیلات که در اغما کامل است ؟
اصلا هیچ بانک و هیچ تسهیلاتی وجود ندارد همه و همه مزخرفات و آروغ زدن مسئولان است پشت دوربین تلویزیون .
از سمت دیگر فشار سازمانهای دولتی نیمه دولتی شهرداریها و بخشداریها استانداریها است به تولید و حتی بازار کسب کار؟موضوع اصلی تحریم ناپذیری در ایران اینست
اگر ایران هرچه می خواهد خود تولید کند خودرو کامیون اتوبوس قطار هواپیما منظور من تولید از نوع خیانت آمیز ایران خودرو و سایپا نیست منظور ایجاد یک کنسرسیوم از بخش خصوصی سالم ایران با هدایت دولت برای تولید اقلام مورد نیاز در یک چرخه خوشه ای ملی است ( خوشه های صنعتی تولیدی ) نه دولت نه خصولتی اگرچه این دو هم میتوانند در یک پروسه سالم با بخش خصوی توانایی خود را به اشتراک بگذارند. ( منظور یک تولید با کیفیت و قیمت تمام شده مناسب )
اما اصلی ترین بخش تحریم ناپذیری تامین بودجه عادلانه کشور است از طریق تقسیم بسیار ریز هزینه ها در سطح ملی که فاجعه های مکرر افزایش تورم و افزایش ارز نداشته باشیم این هم امکان پذیر است بشرطی که آقایان از همه دنیا باخبر بگذارند آقایان مسئولان بگذارند عالمان مدیران عاقلان فاضلان ابد دهر همه چیز دان.
در آخر همه منوط به پذیرش حق از جانب مدیران فعلی دولت است ( پذیرشی که گاه در ظاهر انجام می شود اما در باطن دشمن آن هستند و هرگز بدان تن نمی دهند و بهانه تراشی می کنند اجرایی نمی کنند تا وقت بگذرد موضوع مخدوش شود مختومه شود )
- ۰۳/۱۲/۰۳